Το χρονικό διάστημα από 1ης έως 19ης Νοεμβρίου έχει κηρυχθεί ως «19 Ημέρες Ακτιβισμού κατά της Παιδικής Κακοποίησης» («19 Days of Activism for Prevention of Abuse and Violence against Children»), προκειμένου μέσα από διάφορες δράσεις να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι όλο και περισσότερα παιδιά σήμερα είναι θύματα βίας από τους ενήλικες. Παλαιότερα ήταν γνωστή ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Κακοποίησης» (19 Νοεμβρίου).
Η επιλογή του χρόνου δεν είναι τυχαία, αλλά έγινε για να συνδυαστεί με την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού (20 Νοεμβρίου). Η πρωτοβουλία ανήκει στην «Women’s World Summit Foundation» (WWSF), που συσπειρώνει μη κυβερνητικές οργανώσεις, γυναικείες και για την υπεράσπιση του παιδιού. Από ελληνικής πλευράς συμμετέχει το «Χαμόγελο του Παιδιού».
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η κακομεταχείριση των παιδιών περιλαμβάνει: «Όλες οι μορφές σωματικής,συναισθηματικής, σεξουαλικής κακοποίησης, παραμέλησης ή αμελούς διαπαιδαγώγησης ή εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης, που γίνονται στο πλαίσιο κάποιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης ή δύναμης με το παιδί, με αποτέλεσμα την πραγματική ή δυνητική βλάβη στην υγεία του παιδιού, στην επιβίωση, στην ανάπτυξη ή στην αξιοπρέπειά του. Η παιδική κακομεταχείριση εμφανίζεται σε παιδιά κάτω των 18 ετών».
Παρά τις πολλές μορφές που μπορεί να πάρει η παιδική κακοποίηση, τέσσερις είναι οι βασικοί της τύποι σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ.
• Σωματική Κακοποίηση.
• Σεξουαλική Κακοποίηση ή Σεξουαλική Παραβίαση ή Αιμομιξία.
• Συναισθηματική και Ψυχολογική Κακοποίηση.
• Παραμέληση.
Στη σημερινή κοινωνία η αντίληψη ότι η ενδοοικογενειακή βία, ιδιαίτερα σε βάρος ανηλίκων, αποτελεί ιδιωτική υπόθεση, σταδιακά εξαλείφεται και καθίσταται σαφές ότι όλοι οι θεσμοί του άτυπου κοινωνικού ελέγχου έχουν υποχρέωση να καταγγείλουν την κακοποίηση παιδιών.
Μάλιστα, το 2006 θεσπίστηκε ένας νέος νόμος (Ν 3500/2006) για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και σύμφωνα με αυτόν ο εκπαιδευτικός ο οποίος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του διαπιστώνει ή πληροφορείται ότι έχει διαπραχθεί σε βάρος μαθητή έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας, οφείλει να ενημερώσει το διευθυντή του σχολείου και αυτός εν συνεχεία τον αρμόδιο εισαγγελέα.
Σημειώνεται ότι σε διεθνές επίπεδο τουλάχιστον 1 στα 5 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης πριν την ηλικία των 18, αλλά μόνο 1 στα 3 περιστατικά καταγγέλλονται (ICMEC). Επίσης 20.9 εκατομμύρια παιδιά είναι θύματα καταναγκαστικής εργασίας εκ των οποίων 4.5 εκ (22%) καταναγκαστικής σεξουαλικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας. Επιπλέον, 2 εκατομμύρια παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τη σεξουαλική κακοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε χρόνο (ICMEC).
Η κακοποίηση των παιδιών δε συνιστά οικογενειακή υπόθεση αλλά ευθύνη ολόκληρου του κοινωνικού συνόλου.
Στατιστικά στοιχεία του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» από 1/1/2015 έως και 31/10/2015:
Η «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056», έλαβε συνολικά 784 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών. Εκ των οποίων το 98% ανώνυμες & μόνο 2 % επώνυμες. Οι καταγγελίες αφορούσαν στo σύνολο τους 1.545 παιδιά εκ των οποίων:
728 (47%) αγόρια
663 (43%) κορίτσια
154 (10%) παιδιά για τα οποία δεν ήταν γνωστό το φύλο
Σε ποσοστό 40% τα παιδιά ήταν από 0 έως 6 ετών!
Σε ποσοστό 48% τα παιδιά υφίσταντο σωματική κακοποίηση!
Σε ποσοστό 92% θύτες είναι οι γονείς, και οι δύο ή ένας από τους δύο!
Η μικρή Νίκη δεν αφήνει κανέναν να την αγγίξει στο εσώρουχο! Κινούμενα σχέδια για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης
Η Νίκη έχει ένα μυστικό: Ένα άτομο από το οικείο περιβάλλον της θέλει να τη βλάψει. Εκείνη όμως ξέρει να προστατεύει τον εαυτό της γιατί γνωρίζει τον κανόνα του εσώρουχου και τελικά, εκμυστηρεύεται την περιπέτειά της στην καλή της νεράιδα!
“Το Μυστικό της Νίκης” είναι μια ιστορία κινουμένων σχεδίων (3D animation video), με ελληνικούς χαρακτήρες, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της καμπάνιας “ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ” του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης.
«Τα χέρια είναι για να φροντίζουν και όχι για να τιμωρούν. Σηκώστε το χέρι σας κατά της σωματικής τιμωρίας των παιδιών!». Μια μεγάλη εκδήλωση διοργάνωσε στις 30 Απριλίου 2009 στο Ζάππειο Μέγαρο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σωματικής Τιμωρίας, το Δίκτυο για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σωματικής Τιμωρίας στα Παιδιά, συντονιστής του οποίου είναι ο Συνήγορος του Παιδιού.
Ο καραγκιοζοπαίκτης Γιάννης Νταγιάκος, συνεργάτης του Σπαθάρειου Μουσείου, έδωσε το δικό του μήνυμα κατά της σωματικής τιμωρίας των παιδιών.
Τηλεοπτικό σποτ του Δικτύου για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σωματικής Τιμωρίας στα Παιδιά.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει δημιουργήσει ένα υλικό ευαισθητοποίησης με στόχο την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών. Ονομάζεται «Ο Κανόνας του Εσώρουχου» (“The Underwear Rule”) και αποτελείται, ανάμεσα σε άλλα, από Οδηγίες για τους Γονείς και ένα Βιβλίο με τίτλο «Ο Κίκο και το Χέρι» για μικρά παιδιά (3-7 ετών).
Πληροφορίες για την εκστρατεία δίνει το παρακάτω βίντεο.
Αν αισθάνεστε άβολα να μιλήσετε για αυτό το θέμα, να θυμάστε ότι είναι ίσως πιο δύσκολο για σας, που είστε ενήλικος, παρά για ένα παιδί. Εξάλλου, ένα παιδί δεν είναι ποτέ πολύ μικρό για να διδαχθεί τον «Κανόνα του Εσώρουχου», επειδή η κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικία.
«Το σώμα σου σου ανήκει»
Τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν ότι το σώμα τους τους ανήκει και ότι κανείς δεν μπορεί να το αγγίξει χωρίς την άδειά τους. Η ανοιχτή και ευθεία συζήτηση από μικρή ηλικία για τη σεξουαλικότητα και τα πιο «προσωπικά» μέρη του σώματος, με χρήση της σωστής ονομασίας για τα γεννητικά όργανα, θα τα βοηθήσει να κατανοήσουν τι δεν επιτρέπεται.
Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν ένα φιλί ή ένα άγγιγμα κάθε στιγμή, ακόμη κι από κάποιον που αγαπούν. Πρέπει να διδαχθούν να λένε «όχι», με άμεσο και σταθερό τρόπο, σε κάθε μη κατάλληλη φυσική επαφή, να απομακρύνονται από επικίνδυνες καταστάσεις και να το αναφέρουν σε έναν έμπιστο ενήλικο. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι θα πρέπει να επιμένουν να το λένε, μέχρι κάποιος να πάρει το θέμα στα σοβαρά.
Καλά και κακά αγγίγματα
Τα παιδιά δεν αναγνωρίζουν πάντοτε τα κατάλληλα και τα μη κατάλληλα αγγίγματα. Πρέπει να μάθουν ότι δεν είναι σωστό κάποιος να κοιτάξει ή να αγγίξει τα γεννητικά τους όργανα ή να τους ζητήσει να κοιτάξουν ή να αγγίξουν τα γεννητικά όργανα κάποιου άλλου.
Ο «Κανόνας του Εσώρουχου» τα βοηθάει να αναγνωρίζουν ένα φανερό όριο που είναι εύκολο να θυμούνται: το εσώρουχο.
Βέβαια, οι γονείς θα εξηγήσουν ότι κάποιοι «μεγάλοι», όπως οι ίδιοι, εκείνοι που τυχόν τα φροντίζουν κατά την απουσία τους ή οι γιατροί, μπορεί να χρειαστεί να τα αγγίξουν, αλλά πρέπει να λένε «όχι» όποτε μια κατάσταση τα κάνει να αισθάνονται άβολα.
Καλά και κακά μυστικά
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο δράστης είναι κάποιος γνωστός στο παιδί. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν ότι κάποιος που γνωρίζουν θα μπορούσε να τα κακοποιήσει. Λάβετε υπόψη και τον περιποιητικό τρόπο που χρησιμοποιούν οι δράστες για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών. Πρέπει να είναι κανόνας στο σπίτι ότι πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς για οποιονδήποτε τους κάνει δώρα, τους ζητάει να κρατήσουν μυστικά ή προσπαθεί να περνάει χρόνο μαζί τους χωρίς την παρουσία άλλων.
Η μυστικότητα, άλλωστε, είναι η κύρια τακτική όσων κακοποιούν σεξουαλικά τα παιδιά. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να διδάξετε τη διαφορά μεταξύ καλών και κακών μυστικών και να δημιουργήσετε ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Καλά μυστικά είναι, π.χ., τα πάρτι έκπληξη, ενώ κάθε μυστικό που τα κάνει να αισθάνονται ανήσυχα, άβολα, φοβισμένα ή λυπημένα δεν είναι καλό και θα πρέπει να το πουν σε έναν αξιόπιστο ενήλικο (γονιό, δάσκαλο, αστυνομικό, γιατρό).
Περισσότερη πρόληψη
Η καλή επικοινωνία με τα παιδιά είναι το «κλειδί». Αυτό συνεπάγεται ειλικρίνεια, αποφασιστικότητα, ευθύτητα και ένα φιλικό, μη απειλητικό οικογενειακό περιβάλλον.
● Πρέπει να δοθούν οδηγίες στα παιδιά για τους ενήλικες που μπορούν να αποτελέσουν μέρος ενός δικτύου για την ασφάλειά τους. Θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επιλέγουν ανθρώπους τους οποίους μπορούν να εμπιστευθούν και οι οποίοι είναι διαθέσιμοι και έτοιμοι να ακούσουν και να βοηθήσουν.
● Σε ορισμένες περιπτώσεις ο δράστης είναι άγνωστος. Διδάξτε στο παιδί απλούς κανόνες σχετικά με την επαφή με αγνώστους: να μην μπαίνουν ποτέ σε ένα αυτοκίνητο με κάποιον που δεν ξέρουν, να μη δέχονται ποτέ δώρα ή προσκλήσεις από έναν ξένο.
● Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν επαγγελματίες που μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι (δάσκαλοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γιατροί, ο σχολικός ψυχολόγος, η αστυνομία) και ότι υπάρχουν γραμμές βοήθειας στις οποίες μπορούν να καλέσουν για να ζητήσουν συμβουλές.
Αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας έχει κακοποιηθεί
Οι ενήλικοι είναι εκεί για να βοηθούν τα παιδιά στην καθημερινή τους ζωή. Η πρόληψη της σεξουαλικής βίας είναι πρωτίστως ευθύνη τους και είναι σημαντικό να αποφύγουμε να ρίξουμε όλο το βάρος στους ώμους των παιδιών:
● Μη θυμώσετε με το παιδί. Μην το κάνετε να αισθανθεί ότι έχει κάνει κάτι λάθος.
● Μην το ανακρίνετε. Θα μπορούσατε να ρωτήσετε τι έχει συμβεί, πότε και με ποιον, αλλά μη ρωτήσετε γιατί συνέβη.
● Προσπαθήστε να μη δείξετε την ταραχή σας μπροστά του. Τα παιδιά αισθάνονται εύκολα ενοχή και μπορεί να αποκρύψουν πληροφορίες.
● Προσπαθήστε να μη βγάλετε συμπεράσματα βασιζόμενοι σε λίγες ή ασαφείς πληροφορίες. Καθησυχάστε το παιδί ότι θα κάνετε κάτι γι’ αυτό και επικοινω-νήστε με κάποιον που θα μπορούσε να βοηθήσει, όπως ένας παιδοψυχολόγος, ένας γιατρός, ένας κοινωνικός λειτουργός ή η αστυνομία.
● Σε ορισμένες χώρες υπάρχουν ειδικές τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας και κέντρα που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά-θύματα σεξουαλικής βίας. Μπορούν επίσης να σας καθοδηγήσουν. Θα πρέπει να έρθετε σε επαφή μαζί τους, όταν ένα παιδί είναι πιθανό θύμα σεξουαλικής βίας.
Διαβάστε το παραμύθι εδώ.
...Στο Νηπιαγωγείο 